Overdracht onder gerechtelijk gezag: wat met de rechten van uw werknemers?

Overdracht onder gerechtelijk gezag: wat met de rechten van uw werknemers?

De rechten van werknemers die de nieuwe werkgever moet garanderen in geval van overdracht onder gerechtelijk gezag, komen slechts summier aan bod in de wet over de continuïteit van de ondernemingen. De wetgever heeft de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad de bevoegdheid gegeven om die materie verder uit te werken. Dat is gebeurd in de cao nr. 102. Cao nr. 102 bepaalt de inhoud van de rechten van de werknemers in geval van overdracht onder gerechtelijk gezag. De cao is gesloten voor onbepaalde duur en is sinds 1 augustus 2013 volledig in werking.

Wet betreffende de continuïteit van ondernemingen aangepast

Bedrijven in financiële moeilijkheden kunnen een beroep doen op de procedure van gerechtelijke organisatie om een tijdelijke bescherming te genieten tegen hun schuldeisers. De wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen (WCO-wet) trad op 1 april 2009 in werking en regelt de procedure van gerechtelijke reorganisatie. Via die procedure kan u als uw onderneming erkend is als onderneming in moeilijkheden, met de medewerking van een gerechtsmandataris één van de volgende drie reddingsmaatregelen aanwenden: ofwel het sluiten van een minnelijk akkoord, ofwel het sluiten van een reorganisatieplan met het akkoord van uw schuldeisers, ofwel de realisatie van een overdracht onder gerechtelijk gezag. De overdracht onder gerechtelijk gezag is dus een middel om het behoud van het geheel of een deel van uw onderneming of van haar activiteiten te verzekeren in het kader van de procedure van gerechtelijke reorganisatie.

Vier jaar na de introductie van de WCO-wet acht de wetgever het nodig om in te grijpen in de verschillende fasen om bedrijven in moeilijkheden nog sneller op te sporen. De publicatie van de aanpassingswet van 27 mei 2013 tot wijziging van verschillende wetgevingen inzake de continuïteit van ondernemingen heeft ook tot gevolg dat vanaf 1 augustus 2013 de collectieve arbeidsovereenkomsten nr. 102 en 5quater hun volledige uitwerking krijgen. De cao nr. 102, afgesloten in de Nationale Arbeidsraad op 5 oktober 2011, bepaalt de inhoud van de rechten van de werknemers in geval van een overdracht onder gerechtelijk gezag. De cao nr. 5quater zorgt ervoor dat de positie van de leden van de syndicale afvaardiging gewaarborgd blijft tijdens de reorganisatie.

Algemene regel cao nr. 102: overgenomen werknemers behouden hun rechten en verplichtingen

De collectieve arbeidsovereenkomst nr. 102 regelt alleen de rechten van de overgenomen werknemers. Deze cao voorziet dat de overnemer kan kiezen welke werknemers hij overneemt. Zijn keuze moet wel worden bepaald door technische, economische of organisatorische redenen en moet gebeuren zonder verboden onderscheid. De niet-overgenomen werknemers blijven verbonden met de overdrager (overlater).

De overgenomen werknemers behouden in principe de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de bestaande arbeidsovereenkomsten. Die rechten en verplichtingen gaan automatisch over op de overnemer in geval van overdracht voor zover hij erover werd ingelicht. Sommige uitkeringen zoals de invaliditeitsuitkeringen vallen wel niet onder het principe van de overgang (behoud) van rechten.
Op het principe van het behoud van rechten bestaan twee afwijkingen:

in het kader van een collectieve of individuele onderhandelingsprocedure kunnen de arbeidsvoorwaarden wijzigen: d.w.z. de overdrager, de overnemer en de werknemersvertegenwoordigers kunnen afwijken van de collectieve arbeidsvoorwaarden om de werkgelegenheid veilig te stellen in een collectieve onderhandelingsprocedure die resulteert in een cao; of de overnemer en de werknemer kunnen onderling de individuele arbeidsvoorwaarden wijzigen voor zover die wijzigingen hoofdzakelijk zijn verbonden aan technische, economische of organisatorische redenen.

de overnemer is alleen gehouden tot de verplichtingen die de gerechtsmandataris hem schriftelijk heeft meegedeeld. Het gaat om rechten en verplichtingen die individueel werden overeengekomen in de arbeidsovereenkomsten van de over te nemen werknemers, de schulden van de overdrager die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten van de over te nemen werknemers en de vorderingen die deze werknemers hebben ingesteld tegen de overdrager. De gerechtsmandataris moet bovendien elke over te nemen werknemer met een aangetekende brief op de hoogte brengen van bovenvermelde rechten en verplichtingen.

Als de werknemer onregelmatigheden vaststelt, kan hij binnen één maand vanaf de verzending van de aangetekende brief de inhoud ervan betwisten bij de gerechtsmandataris. Zijn die gegevens onjuist of onvolledig, dan kan de gerechtsmandataris overgaan tot een rechtzetting. Weigert de gerechtsmandataris om de verkeerde gegevens recht te zetten, dan kan de werknemer naar de arbeidsrechtbank stappen.

Het recht op informatie van de werknemer heeft ook betrekking op het (voorgenomen) tijdstip van de overdracht onder gerechtelijk gezag, de redenen van de overdracht, en de juridische, economische en sociale gevolgen van de overdracht onder gerechtelijk gezag.

Wat met de schuldvorderingen van de werknemers?

De nieuwe regeling behandelt alleen de schuldvorderingen die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten van de overgenomen werknemers.

We moeten een onderscheid maken tussen drie soorten van schulden.
Voor schulden opeisbaar vóór de opening van de procedure van gerechtelijke reorganisatie, zijn de overdrager en de overnemer in solidum gehouden tot betaling (hoofdelijk aansprakelijk). De werknemer kan zowel de overdrager als de overnemer aanspreken voor de betaling van zijn volledige schuldvordering. Maar, de overnemer is enkel gehouden tot betaling als de schulden hem ter kennis werden gebracht door de gerechtsmandataris.

Schulden opeisbaar vanaf de datum van de opening van de procedure van gerechtelijke reorganisatie tot de effectieve overdracht zijn ten laste van de overdrager. Indien hij insolvabel is en het voorwerp uitmaakt van een sluiting, kan het Sluitingsfonds tussenkomen. Dit Fonds kan zich vervolgens keren tegen de overdrager om de terugbetaling van de uitgekeerde sommen te verkrijgen.
 
Schulden opeisbaar na de effectieve overdracht zijn ten laste van de overnemer. Hij is de nieuwe werkgever.

De schuldvorderingen van de niet-overgenomen werknemers blijven ten laste van de overdrager, met een waarborg van het Sluitingsfonds.