Wat u moet weten over beleggingsverzekeringen

TAK 21, TAK 23, TAK 26: u heeft er ongetwijfeld al van gehoord. Maar misschien weet u niet precies hoe de vork juridisch en fiscaal in de steel zit. We gidsen u graag in enkele stappen door dit ingewikkelde doolhof. Bij ieder van deze beleggingsvormen geven we daarvoor kort de juridische en fiscale aspecten weer.

Bij een klassiek levensverzekeringscontract, zijn de premies die u betaalt in principe fiscaal aftrekbaar en worden daarom de uiteindelijke uitkeringen belast. Bij een beleggingsverzekering daarentegen kan u afzien van de aftrek van de premies, om zo de latere uitkeringen belastingvrij te ontvangen. Beleggingsverzekeringen zoals TAK 21, 23 en 26 vormen dan ook een mooi alternatief voor het meer klassieke levensverzekeringscontract.

Verzekeringsbon

Een verzekeringsbon is een individueel levensverzekeringscontract (TAK 21) op naam. Het systeem werkt als volgt : de verzekeringsnemer koopt de 'bon' die het overlijden van de verzekerde dekt. Het kapitaal en de interesten worden op het einde van de rit uitbetaald aan de begunstigde. Deze uitkering kan gebeuren:

bij het overlijden van de verzekerde (dekking bij overlijden;) of

op de eindvervaldag van de verzekeringsbon als de verzekerde dan nog in leven is (dekking bij leven). In geval van dekking bij leven, kunnen de 'drie' vermelde personen (verzekeringsnemer, verzekerde en begunstigde) ook één en dezelfde persoon zijn. Wanneer de verzekerde/begunstigde overlijdt voor de vervaldag van de bon, zijn het dan uiteraard diens erfgenamen die de uitgekeerde som zullen ontvangen.

De verzekeringsbon is behalve een verzekering (in TAK 21) ook een beleggingsinstrument, met een gewaarborgd rendement.

Fiscale behandeling van de verzekeringsbon

De uitkeringen bij overlijden van de verzekerde zijn niet belastbaar.

Als het kapitaal en de afkoopwaarden worden uitgekeerd bij leven, worden zij belast als interesten (er moet dus 21% roerende voorheffing ingehouden worden en de bijkomende heffing van 4% kan van toepassing zijn). De volgende voorwaarden moeten vervuld zijn:

het betreft een individueel levensverzekeringscontract;

het contract voorziet in een gewaarborgd rendement;

u mag de betaalde premies niet van uw belastingen afgetrokken hebben (ze mogen geen aanleiding hebben gegeven tot een belastingvermindering).

De toegekende uitkering min het totaal van de gestorte premies levert het uiteindelijke bedrag op waarop u zal belast worden : de 'belastbare grondslag'. Het belastbaar bedrag mag hoe dan ook niet lager zijn dan het bedrag dat overeenstemt met de kapitalisatie van de interesten tegen 4,75% per jaar op het totaal bedrag van de gestorte premies, dit vormt het 'belastbaar minimum'.

De wet heeft echter ook twee afzonderlijke vrijstellingen voorzien, waardoor u geen belasting moet betalen op de ontvangen uitkering wanneer....

het contract afgesloten is voor meer dan acht jaar en de kapitalen of afkoopwaarden ook effectief pas meer dan acht jaar na het sluiten van het contract betaald worden; OF

het individueel levensverzekeringscontract in geval van overlijden voorziet in een dekking die minstens gelijk is aan 130% van de gestorte premies en de belastingplichtige zichzelf heeft verzekerd en zelf (bij leven) de begunstigde is van het contract.

Een levensverzekering gekoppeld aan beleggingsfonds

Een levensverzekering TAK 23, kan gekoppeld worden aan een beleggingsfonds: uw verzekeraar verbindt zich er dan toe om bij uw overlijden of op een andere vooraf afgesproken datum een aantal delen uit een beleggingsfonds uit te keren. Dit contract biedt geen gewaarborgd rendement, maar is afhankelijk van de evolutie van het fonds. U moet dus als verzekeringsnemer/belegger zelf het risico volledig dragen.

Fiscale behandeling van TAK 23 gekoppeld aan beleggingsfonds

U neemt als verzekeringnemer een groter risico (dan bv. bij een TAK 21-contract), maar krijgt in ruil daarvoor wel een groter fiscaal voordeel: de uitkeringen bij leven zijn immers belastingvrij, voor zover u voor de betaalde premies vroeger geen belastingvermindering hebt genoten.

De (nieuwe) bijkomende heffing van 4% op roerende inkomsten is niet van toepassing op deze uitkeringen. Ze worden evenmin in aanmerking genomen om te bepalen of de grens van 20.020 euro (aj. 2013) werd overschreden. (Deze drempel is relevant om te bepalen of de andere roerende inkomsten aan de bijkomende heffing van 4% kunnen onderworpen worden).

Als er aan een TAK 23 toch een gewaarborgd rendement wordt verbonden, wordt het fiscaal regime afgestemd op het hierboven besproken stelsel van de verzekeringsbons. Dit betekent dat de uitkering wordt beschouwd als een interest, onderworpen aan 21% RV en eventueel aan de bijkomende heffing van 4%. Dezelfde mogelijkheid tot vrijstelling geldt hier ook.

Kapitalisatieverrichtingen

Deze contracten (ook wel TAK 26 genoemd) zijn eigenlijk geen verzekeringscontracten. De essentiële elementen om van een verzekeringscontract te kunnen spreken (verzekerd risico, verzekerde, begunstigde) zijn immers niet aanwezig. Toch kunnen deze overeenkomsten wel met een verzekeringsmaatschappij afgesloten worden.

Het gaat om contracten waarbij als tegenprestatie voor eenmalige of periodieke stortingen, verbintenissen worden aangegaan los van onzekere gebeurtenissen. De duur en het bedrag worden in de clausules van de overeenkomst opgenomen. De polissen bieden een gewaarborgd minimumrendement.

Fiscale behandeling van kapitalisatieverrichtingen

Kapitalisatieverrichtingen worden beschouwd als vastrentende effecten. De opbrengsten die eruit voortvloeien worden gekwalificeerd als interesten en zijn onderworpen aan 21% RV. De bijkomende heffing van 4% kan verschuldigd worden, als de drempel (20.020 euro voor aj. 2013) wordt overschreden. De ontvangen bedragen worden eveneens in aanmerking genomen om te bepalen of de genoemde grens werd overschreden.